Васіль Сіманенка, "Прароцтва 17-га года"

Васіль Сіманенка

ПРАРОЦТВА 17-ГА ГОДА

Гранітныя калоны, як медузы,

Паўзлі, паўзлі і выбіліся з сіл —

На могілках застрэленых ілюзій

Ужо няма мясціны для магіл.

Мільярды вер не вынеслі пакуты,

Мільярды шчасцяў каты сцерлі ў прах.

Душа гарыць. Палае розум люты.

Нянавісць скрозь рагоча на вятрах.

Каб думкі праяснелі ў затлумёных,

Каб да забітых зноў вярнуўся дух,

Дык неба, патанулае ў праклёнах,

Расселася б ад сораму і скрух.

Адплаціцца вам, каты, па заслузе!

Жыццё не нацягнуць на ваш капыл.

Вы чуеце? На могілках ілюзій

Ужо няма мясціны для магіл!

Цяпер народ — адна буйная рана,

І ад крыві хіжэе ўжо зямля,

І кожнага забойцу і тырана

Ужо чакае звітая пятля.

Бо сціжмы зацкаваных і забітых

Усталі й летуцяць аб судным дні,

І кляцьбы іх, згарчэлыя ў іспытах,

Падуць на гурбы душ гнілых і сытых,

І захістаюць дрэвы самавітых

Апосталаў злачынства і хлусні!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Калі замоўклі менуэты..."

Ліна Кастэнка

* * *

Калі замоўклі менуэты

і гук тэрцынаў боскіх сціх,

былі ж музыкі і паэты,

ды не такія, як да іх.

Ішлі вякі, мільгалі людзі.

І адрасы мяняў Парнас.

Было ўсё так, як больш не будзе,

вось як пры іх, а не пры нас.

О Божа наш святы, адзіны!

Усяк бывае ж малады.

А ўсё не так, як праз часіны,

і ўсё не так, як пры тады.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Я кіну ўсё..."

Ліна Кастэнка

* * *

Я кіну ўсё. Я веру ў кіламетры —

сасмаглыя, стамлёныя здаўна.

Нямала іх у матухны Дэметры —

багіняю зямлі была яна.

О, разматай дарогі мне, багіня!

Мне б за вачыма ўдалеч уцячы.

Ратуй мяне, ратуй мяне, бо гіне

мая душа, ў чужую гледзячы.

Пяшчотна так, з пачуццямі адданымі,

насуперак разумнаму ўсяму.

Ратуй мяне разлукаю і далямі, —

з сабою і ўспаміну не вазьму.

У горычы ааз праменнай цэдры,

дзе гром трымае ліўні ў рукаве,

дзе толькі адзінока вёрсты-зебры,

пасуцца у запыленай траве, —

хай будзе стэп, хай будзе лес і горы,

хай выбухнеш ты лютасцю зямной,

калі з вачыма злымі семафоры

журбою шлях зальюць перада мной!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Страшыся слоў, калі яны маўчаць..."

Ліна Кастэнка

* * *

Страшыся слоў, калі яны маўчаць

ці ў нейкім затаіліся прадвесці,

калі няўцям, з чаго іх распачаць,

бо ўсе яны раней былі чыесьці.

Хтось нарадзіўся з імі і сышоў,

хтось імі плакаў, трызніў у пакутах.

Людзей мільярды, і мільярды слоў,

а ад цябе чакаюць шчэ нячутых.

Усё было ўжо: шчырасць і прытворнасць,

краса і брыдзь, асфальты й спарышы.

Паэзія — заўсёды непаўторнасць

і неўміручы дотык да душы.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Вольга Хвастова, "Пахне баршчом і геранню наш страчаны рай..."

Вольга Хвастова

* * *

Пахне баршчом і геранню наш страчаны рай…

Двойчы ступаць у раку — то благая прымета.

Я дагараю у верхніх слаях атмасферы, як тая камета…

Не давярай мне, маленькая, не давярай.

Ліпка — як патака, горача — нібы вулкан.

Прага сапраўднага льецца па жылах нястрымна.

Сумна, дзяўчынка, у гэтай сахары і зімна

Шторы — у пральні, і плача скалечаны кран.

Міру няма, ані міра няма, ані меры…

Нам засталіся пустыя пачуцці няверы.

Вырасце ў іх дзіцяня, нібы ў яслях, пасля:

З выгляду — ты, але ўпартае вельмі, як я.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Паэтаў ніколі не быў мільён..."

Ліна Кастэнка

* * *

Паэтаў ніколі не быў мільён.

Не кожны з іх быў вандроўнікам.

Разбойнікам быў Франсуа Віён,

а Гётэ, Вольфганг, саноўнікам.

Былі сярод іх паслы, гандляры,

сангвінікі і халерыкі.

Былі разначынцы, паны, святары,

лунацікі і венерыкі.

Хто смела пісаў, хто тварыў тайком.

Бландзінам быў ці брунетам.

Героем, філосафам ці дзіваком.

Ды ніводны паэт не быў непаэтам.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Леў спіць, паклаўшы галаву на лапы..."

Ліна Кастэнка

* * *

Леў спіць, паклаўшы галаву на лапы.

Леў моцна спіць, ды сум яго гняце.

І мрояцца ільву марскія трапы,

і падарожжа ў трумнай цеснаце.

Цяжкое гора — трапіць у аблогу,

ільву ільвом у клетцы працаваць.

Ільвіцы-маме нават на дарогу

не выпала львянё пацалаваць.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Натоўпам разарваная Гіпатыя..."

Ліна Кастэнка

* * *

…Натоўпам разарваная Гіпатыя

і Галілей, зняважаны не раз,

якаясь чалавечная сімпатыя,

а не каноны спалучылі нас.

Начэе ўжо. І смутак сэрца крые.

Ты расплятаеш думкі і касу.

Ну, а ў цябе, Складоўская Марыя

было і так, што не было і су?

Джардана, ты змарнеў. Паспаў бы трохі.

Ты ж быў дзіця, яны лічылі — леў.

Ты ўсё аддаў для людства, для эпохі.

Ты, хлопча, налюбіцца хоць паспеў?

Дамброўскі, ты курыць узяў за звычай?

Тарасе, ты ў самоце так і сціх?

Цябе спірытаў процьма шчэ пакліча.

Пашлі хутчэй да д’ябла іх усіх.

Бо гэта ж тыя самыя, каторыя

цябе губілі. Праўда, смех у тым,

што ёсць перпетуум-мобіле гісторыі:

мае забойцы — праўнукі тваім.

Худзенькі Гус… Яны яго звязалі.

Ім не адсохлі рукі да плячэй.

А ты блюзнер, падзвіжніку Везалій?

Праз тое боль душу тваю пячэ?

А ты ўтаймуй душэўныя нязгоды.

Будзь аптымістам, вунь як наш Тарас.

Перадавыя сілы спяць заўсёды,

ніводнага не выбавілі з вас.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Анна Малігон, "Бывае, іншы раз цьмянее шкло..."

Анна Малігон

* * *

Бывае, іншы раз цьмянее шкло.

І з рук кудысьці рамяство ўцякло.

Ніякіх свят — за шолахам ялін.

І ў паднябессі ўжо спыніўся млын.

І ты — адзін.

А на канве згубіўся ўзор, загас.

Цябе ў зямлю затоптвае ўжо час.

І той, хто з ім ідзе. Спускай жа вочкі.

Мы — экспанаты пекла, што клякоча

у нас.

Хістаецца набраклая зямля,

як палуба начнога карабля,

а над табою хваляй гругановай

плывуць цянёты з моцнаю асновай

здаля.

Няўжо так лёгка нітку перакусіш?

Ты правадыр. Ты ўсё падужаць мусіш.

Не азірайся. Адганяй манюк.

Твае рамёствы шчэ не зналі рук.

Твае жанчыны чараў не сплялі.

Званамі зазвіняць твае палі.

Да самых воблакаў, павер. І затрасецца

халодны пыл магутных вершалін.

Прыслухайся — то ажывае млын

на сподзе сэрца…

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Наомі Уэмура"

Ліна Кастэнка

НАОМІ УЭМУРА

Ніхто не бачыў, як ён браў вяршыні,

сам па сабе, самотны альпініст.

Схаваўшыся ў калматай аблачыне,

дзе ні птушыны — толькі ветру свіст.

Адолеў буры, шквалы і завалы,

зрываўся у прадонні на хаду.

І толькі часам падаваў сігналы:

“Я Уэмура. Я іду”.

І трэба ж занурыцца так у горы,

каб на бялёсы голас вышыні,

бы ўчэпісты карэньчык мандрагоры,

паўзці праз леднікі ды камяні.

Не напаказ, не ў кадры і не тое,

каб дзеля славы, грошай ці забаў, —

сваё жыццё, нібыта ўцёс, крутое

ён з доляю сваёю сам змагаў.

Так і загінуў… Свет маўчыць пахмура…

Яшчэ адну вяршыню браў адзін

той дзіўны чалавек, што зваўся Уэмура, —

самотных гор самотны паладзін.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Аднойчы дзень усцешыць цяжкім плёнам..."

Ліна Кастэнка

* * *

Аднойчы дзень усцешыць цяжкім плёнам,

што не баіцца хвальбаў і няслаў.

Мой цвеце, біты сіверам студзёным,

усё-ткі завязь добрую ты даў.

Дармо, што столькі год прайшло ў пакутах,

што пільнавалі хмарышчы варон.

Душа, ад мук збалелая прачутых,

стварыць не можа бутафорскі плён.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Царыца Савы"

Ліна Кастэнка

ЦАРЫЦА САВЫ

Царыца Савы плакала ўначы.

А ўранні абудзілася пры славе,

у дыяментах, золаце, парчы.

І да яе ганцоў цары ўсе слалі.

Яна іх брала зграбнасцю ў палон.

Ніхто пры ёй разумным не здаваўся.

І нават сам прамудры Саламон

да скону веку ёю захапляўся.

Красуня, казка, магараджаў чар.

Віно вачэй, што не дае спакою.

Цуд-ружа у садах любоўных мар.

Маўчанне фаліянта трапяткое.

Гарачы сон. Нясталы Арыент.

Такі ў царыцы вобраз быў цікавы.

Жамчужына ў жуковіне легенд, —

царыца Савы, о, царыца Савы.

У дыяментах, золаце, парчы.

Вакол яе ахоўцаў незлічона.

Царыца Савы плакала ўначы.

Але няма пра тое ў Саламона.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Горад Ур"

Ліна Кастэнка

ГОРАД УР

І жыў народ. І зваўся ён шумеры.

І перажыў нямала страт і згуб.

Вайсковы люд, даўно памерлы,

трымаў і кубкі каля губ.

У доле тым, дзе штохвіліны

пяскамі плавіць небасхіл,

цары, паэты і быліны

ляглі ў шэсць ярусаў магіл.

Вось так памалу ды памалу

яны ішлі у забыццё.

Але далей ва Уры з валу

шумеры сыпалі смяццё.

Татальны сметнік год за годам

вышэў пры муры гарадскім.

А што там могілкі пад сподам,

ужо й забылася зусім.

У доле Тыгра і Еўфрата,

дзе ўсё заносіць жоўты мул,

паблякне слава Герастрата

перад тваёю, горад Ур.

Бо то агонь, а ён жа чысты.

Ён у людскіх руках — жыццё.

А ты, пыхлівы, ганарысты,

угруз па грудзі у смяццё.

Ссыпаўшы дрэнь без перабою,

засыпаў, сам не знаў калі,

даспехі, арфы, што тваёю

жывою славаю былі.

Ці змізарнелі твае людзі,

ці ўжо на іх які заклён,

што ты ўтапіў грабніцы ў брудзе,

што ты сцураўся тых пісьмён?!

Цябе якія збавяць гусі,

народзе бедны, калі ты

у бітве ўстояўшы і ў трусе,

паў ад уласнай дураты?!

…Вякоў мінаюць ліхалецці.

Хтось бурыць. Твораць некаторыя.

А горад Ур ссыпае смецце,

ссыпае смецце на сваю гісторыю.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Я вам кажу, што той паэт быў геній..."

Ліна Кастэнка

* * *

Я вам кажу, што той паэт быў геній.

Вы кажаце, што вы пілі з ім каву.

Я вам кажу, што проста дробязь гэта,

ці спатыкаць яму вас выпадала.

Вы кажаце мне: — Эпізод цікавы

я раскажу. — Як вы пілі з ім каву?!

Вам больш нічога не было цікава?

Цябе ні з кім не трэба піць, о кава!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Вачыма ты мне мовіў быў: люблю..."

Ліна Кастэнка

* * *

Вачыма ты мне мовіў быў: люблю.

Душа іспыт трымала нестрымоўны.

Як быццам ціхі водзван крышталю,

нямоўленае сталася нямоўным.

Жыццё ішло, мінула той перон,

дзе ціш крычала ў рупар неўтаймоўна.

Нямала напісана ўжо пяром.

Нямоўленае сталася нямоўным.

Світалі ночы, вечарэлі дні.

Людскія шалі лёс вагаў няўмольны.

І словы йшлі з душы, як прамяні.

Нямоўленае сталася нямоўным.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Дзмітро Паўлычка, "Два колеры"

Дзмітро Паўлычка

ДВА КОЛЕРЫ

Як я малы збіраўся па вясне

У свет пайсці нязнанымі шляхамі,

Аздобіла кашулю маці мне

Чырвонымі і чорнымі шыўкамі.

Два колеры мае са мной заўжды:

Яны на палатне, яны ў душы маёй.

Два колеры мае са мной заўжды:

Чырвоны — то любоў, а чорны — сум з журбой.

Куды б мяне ні кідала жыццё,

Ды я вяртаўся на свае парогі.

Спляліся, як матуліна шыццё,

Уцешныя і смутныя дарогі.

Два колеры мае са мной заўжды:

Яны на палатне, яны ў душы маёй.

Два колеры мае са мной заўжды:

Чырвоны — то любоў, а чорны — сум з журбой.

Павеяла мне ў вочы сівізна,

Ды толькі я адно вязу дахаты —

Той скрутачак старога палатна

І вышыты на ім мой век стракаты.

Два колеры мае са мной заўжды:

Яны на палатне, яны ў душы маёй.

Два колеры мае са мной заўжды:

Чырвоны — то любоў, а чорны — сум з журбой.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Дон Піпа Лірозі"

Ліна Кастэнка

ДОН ПІПА ЛІРОЗІ

Сіцылія. Этна. Душа бы ў гіпнозе.

І мора, і скалы, і ціша тэрас.

Дон Піпа Лірозі, мы вечна ў дарозе.

Я Вас толькі стрэла. Я згадваю Вас.

Мы дзесь размінуліся. Мо, у Леоне.

А мо, на Русі Вы гасцілі калі.

Дон Піпа Лірозі, у Вашай далоні,

я помню, і ружа, і шпага былі.

Той водзван тых слоў — ці не ваша тэрцына?

Той рыцар самотны — не вы у цямне?

Той шрам на шчацэ — ці не меч сарацына?

Той бляск у вачах — ці не смутак па мне?

Дон Піпа Лірозі, ці маем мы цені?

Вы грэк ці гішпанец? Для ўсіх быццам свой.

А мо, вы прастора, і ў шчырым імкненні

Абняць мяне хочаце крыламі хвой.

Бывайце, я еду, мы зноў у дарозе.

Дабра Вам і цішы святарных дуброў!

Калі б толькі ведаць, дон Піпа Лірозі,

праз колькі стагоддзяў спаткаемся зноў?!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Шукайце цэнзара ў сабе..."

Ліна Кастэнка

* * *

Шукайце цэнзара ў сабе.

Ён там жыве, дрымотны, без галення.

Бы чорцік той у коміне, сапе

і ціха пазбаўляе вас сумлення.

З сярэдзіны пакрышку, не зара́з,

Ён зніме ўсё, дзе ўбачыць там іконку.

І непрыкметна вас дастане — з вас,

пакінуўшы пустую абалонку.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Андрэй Малышка, "Песня пра ручнік"

Андрэй Малышка

ПЕСНЯ ПРА РУЧНІК

Знаю, маці мая: ты начэй недаспала

І вадзіла мяне на пакос ля сяла,

І ў бясконцыя далі ты на золку мяне выпраўляла,

І ручнік вышываны на шчасце дала.

І ў бясконцыя далі ты на золку мяне выпраўляла,

І ручнік вышываны на шчасце, на долю дала.

Хай квітнее на ім расяністая сцежка,

З салаўямі гаі, з мурагамі лугі,

І твая трапяткая задушэўная ветлая ўсмешка,

І тужлівы твой позірк прыгожы даўгі.

І твая трапяткая задушэўная ветлая ўсмешка,

І тужлівы твой позірк прыгожы блакітны даўгі.

Той дзівосны ручнік, быццам лёс, пасцялю я

Пад пярэшапты траў ды пад шчэбет дуброў,

І на ўзорыстай тканцы ажыве ўсё, што сэрца хвалюе:

І дзяцінства, і ростані міг, і любоў.

І на ўзорыстай тканцы ажыве ўсё, што сэрца хвалюе:

І дзяцінства, і ростані міг, і матулі любоў.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Крылле"

Ліна Кастэнка

КРЫЛЛЕ

І праўда, навошта крылатым глеба?

Зямлі не будзе, дык будзе неба.

Не будзе поля, дык будзе воля,

Не будзе пары, дык будуць хмары.

Мусіць, здаецца так птушкам адвеку.

А што ж чалавеку? А як чалавеку?

Жыве на зямлі. І сам не лятае.

А крылле мае. А крылле мае!

Людское крылле не з пуху-пер’я,

А з праўды, сумлення і давер’я.

Бывае, з вернасці у каханні.

Бывае, з вечнага парывання.

Бывае, з прагнасці да работы.

Бывае, з рупнасці і турботы.

Бывае, з мары ці са спадзеву,

Нават з паэзіі або са спеву.

Нібыта сам чалавек не лятае…

А крылле мае. А крылле мае!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Каляровыя мышы"

Ліна Кастэнка

КАЛЯРОВЫЯ МЫШЫ

Даўно,

яшчэ ў шэсцьсот якімсьці годзе,

а значыць — больш за тры вякі таму,

калі яшчэ былі дуэлі ў модзе

і кары часам бавілі гурму,

калі палілі ведзьмаў-чарадзеек,

калі навук не ведаў ладам люд, —

кажу ж, даўно, у Вышаградзе неяк

дзяўчынка Ганна трапіла пад суд.

З дзясятак Ганне той было гадочкаў.

Яе прывёў раз’юшаны сусед.

З галін кляновых некалькі лісточкаў —

барвова-жоўты восеньскі букет —

паклаў на стол.

— Вось доказ — кінуў сцісла.

І зашасцела лісце на сукне.

Скупое сонца, яблык недакіслы,

стаяла ў голых клёнах у акне.

Тады сусед сказаў, каб чула зала:

— Панове суддзі! Я яе прывёў

Яна… мышэй яскравых штукавала

вось з гэтых жоўтых і сухіх лісткоў.

Змацуе неяк там свае лісточкі,

а потым дзьмухне двойчы — і памчаць.

Я бацька, у мяне сынок і дочкі,

дык кучай цацкі іхныя ляжаць.

Маіх дзяцей, нармальных і здаровых,

вядзьмарка давяла да забыцця.

Яны ўначы мышэй сняць каляровых,

нам тыя мышы не даюць жыцця!

На што суддзя ў судзейскай чорнай мантыі

сказаў:

— Жыццё — то справа без гарантыі.

Вядзьмарак мы караем па закону.

Вы прысягніце, пане, на ікону.

Ці з коміна яна ў паўночны час

калісь лятала, ці згасіла зорку?

Ці тыя мышы згрызлі нешта ў вас,

а ці ў падлозе дзесь прагрызлі норку?

— Нам мышы тыя, — адказаў сусед, —

такое шкоды не рабілі зроду,

у гаспадарцы добра ўсё, як след,

гаворка ж пра маральную йдзе шкоду.

Суддзя спытаў:

— Яны на вас фырчаць?

— Ды не ж. Аднак яны яскравай масці.

Тут пісар дзьмухнуў двойчы на пячаць.

Дзяўчо было адно ў сваім няшчасці.

Быў шэры дзень. І шэры люду сход.

І шэры стол. І шэрыя ўсе дзверы.

Ды раптам мяўкнуў каляровы кот.

Заліў чарнілам вырак на паперы.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Маці"

Ліна Кастэнка

МАЦІ

Яна была красуня з Кацярынаўкі.

Было ўжо у яе пяцёра вас.

Купляла вам гасцінчыкаў на грывенку

ля печы клапацілася штораз.

Хадзіла у царкву, каб памаліцца.

Сушыла ў сквар на плоце гладышы.

Яна была шчыруха-маладзіца

і мрою мала дзіўную ў душы.

У жудасны той час, аж звар’яцелы,

калі ў тых стэпах хто ні ваяваў,

яна аб небе зорным летуцела —

каб ёй на столі хто намаляваў.

Не чуўшы пра Растрэлі аніколі,

яна хадзіла ў стэп на буракі.

А вось не трама б тая, а на столі —

каб толькі неба водбліск трапяткі.

Уранні глянеш — сэрца прагне вышы.

Уночы бачыш зорыстыя сны.

Дзе б майстра напытаць, што неба піша?

Кругом касцы ды сейбіты адны.

Хацеў быў тую мару незямную

Уважыць неяк швагра, ды не змог.

Яна яму:

— Спыніся, бо турну я.

Твае нябёсы быццам шэры мох.

Адзін мастак калісьці ў год галодны

рабіць узяўся неба за харчы.

І пэндзляў меў набор ён богаўгодны,

на лаву стаў, адсунуў рагачы.

І воблакі ў яго віліся змеямі,

і ўжо пачаў быў сонца прамяні…

Але яна:

— Сыходзьце, вы не ўмееце.

На неба не падобнае ані.

Яна тым небам трызніла, гарэла ўся!

Яна была надзвычай маладой!

Ды гэтак з небапісцам і не стрэлася.

Яшчэ й жыццё — то з горам, то з бядой.

І плакаў бацька, і не знаў патолі,

і ўзорыстыя бляклі ручнікі,

калі над ёю не было ўжо столі,

а толькі неба водбліск трапяткі…

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Мой першы верш пісаны быў ў акопе..."

Ліна Кастэнка

* * *

Мой першы верш пісаны быў ў акопе,

на той слабой ад выбухаў сцяне,

калі, згубіўшы зоры ў гараскопе,

дзіцячы свет мой гінуў на вайне.

Цякла пажараў вусцішная лава,

стаялі ў шызых кратэрах сады.

І западала наша пераправа

пад шквалам лютым полымя й вады.

Быў белы свет не белы ўжо, а чорны.

Распаленая ноч свяціла дню.

І той акопчык — як падводны човен

у моры дыму, жаху і агню.

То ўжо было не зайчыкам, не воўкам —

крывавы свет, гарэлая зара!

А я буйныя літары асколкам —

пісала, беручы іх з буквара.

Гуляць бы шчэ мне ў хованкі ды ў класы,

на крыллі вокладак у казкі б зноў ляцець.

А я пісала вершы пра фугасы,

а я ва ўпор пабачыла ўжо смерць.

О, бедаў недзіцячых боль той першы,

навек ён раніць сэрца без нажа!

Як немага не выкажаш у вершах,

ці не знямее, выпадкам, душа?!

Душа ў радках — як мора ў перыскопе.

А згадкі — як з былога караблі.

Мой першы верш пісаны быў ў акопе…

Ён друкаваўся проста на зямлі.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Уладзімір Сасюра, "Любіце Ўкраіну..."

Уладзімір Сасюра

* * *

Любіце Ўкраіну, як сонца прамень,

як вецер, і травы, і воды…

У шчасця гадзіну і ў радасны дзень,

Любіце ў часіну нягоды.

Любіце Ўкраіну наяве і ў сне,

жывіце сваёю Ўкраінай,

яе хараством, што заўжды ў навізне,

і мовай яе салаўінай.

Між братніх народаў, бы ў садзе буйным,

зіхціць над стагоддзямі кронай…

Любіце Ўкраіну ўсім сэрцам сваім

і працай сваёю штодзённай.

Для нас на Зямлі яна толькі адна,

ва ўсім яна: ў родным штандары,

у яркіх сузор’ях і ў вербах яна,

і ў кожнага сэрца удары,

у красцы, у птушцы, ў электраагнях,

у кожнай спяванцы, у думе,

ва ўсмешках дзятвы, у дзявочых вачах

і ў хвалі Дняпровае шуме…

Як купіна, што не загасне павек,

існуе ў гудках і ў дубровах,

у процьме сцяжынак, лугоў і прасек,

і ў воблаках тых пурпуровых,

у громе гарматным, што зрынуў у прах

прыблуд у зялёных мундзірах,

у вострых штыках, што прабілі нам шлях

да вёсен і светлых, і шчырых.

Юнача! Ты ёй прысвяці кожны ўздых,

і ўсмешку, і ўзлёт свой вышынны…

Не можаш любіць ты народаў другіх,

не любячы палка Ўкраіны!..

Дзяўчына! Як сіняе неба без меж,

любі ты яе штохвіліны.

Каханага ты ад сябе адштурхнеш,

не любячы палка Ўкраіны!..

Любіце ў каханні ці ўстаўшы на бой,

Як спеў ясназоры, як квецце…

Ад сэрца любіце Ўкраіну — і з ёй

Мы вечныя будзем на свеце!

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.

Ліна Кастэнка, "Графіня Разумоўская"

Ліна Кастэнка

ГРАФІНЯ РАЗУМОЎСКАЯ

— Ты што, здурнеў? Куды мяне ты ўпёк?

Мне ў Пецярбургу цесна, невыносна.

Мне трэ, каб лес, каб поле, каб ставок,

а тут вось толькі двор — не ўбіць і носа.

Туды не стань, там слова не прамоў,

да тых і тых падлашчвайся, аж сумна!

Малюся я ў царкве да абразоў,

а тут, куды ні глянь, адны парсуны.

І ты набраўся: “сё”, і “то”, і “эта”.

Звянчаўся тут з царыцаю цішком.

Ды ёсць і ў Лемяшах Елізавета —

не з пыхай, як твая, а з ганарком.

У нас дзяўчаты — цяжка не ўлюбіцца,

на тры вярсты чуваць, як хто пяе.

Якая б з іх! А гэтая царыца —

валосся нат на коску не стае.

— Мамаша, годзе!

— Я яму мамаша!

Такі здурнеў ты, сыне, пры двары.

Чужына тут. І мова тут не наша.

Тут сыра. І даймаюць камары.

А тыя балі — нехаць спатыкнешся.

Шаўкі, шыфоны, шлейфы — як шляя.

Сама з сабою ледзьве размінешся, —

Куды ні ткнешся ў люстра — ўсюды я.

Абрыдлі мне “сіі”, і “це”, і “эці”.

Нямашака тут роднае душы.

Ну, ўсё. Бывай. Скажы Елізавеце:

вярнулася графіня ў Лемяшы.

© Дзмітро Шчарбіна, беларускі пераклад, 2014.